WOENSDAG 20 AUGUSTUS

Terug richting Zambia, de grensovergang gebeurt vlot zodat we om 11u00 terug op Zambiaans grondgebied zijn.
We gieten onze tank terug vol in Livingstone en dan vertrekken we huiswaarts.
Na een lange eentonige weg, is onze tank alweer leeg en is het ook tijd om nen keer te plassen. Amehoela , als vrouw is het hier ook niet echt comfortabel als je in je “maandelijkse dip” zit , een kapote wc, dus mikken en een lavabo die qua hygiëne alleszins ook zijn beste tijd gehad heeft. We behelpen ons zo goed het kan en eenmaal terug buiten komt er een man op mij af die een armverloren is bij een auto-ongeluk. Hij schooit een beetje geld.

Rond 13u00 , stoppen we nog eens en wordt de auto omringd door bananen en appelsienverkopers. Daar heb ik nu wel een beetje zin in. Ze weten duidelijk al de geldwaarde van een mzungu en verkopen me 10 appelsienen en 5 bananen voor 8000 KW. Veels te duur natuurlijk maar in het geharrewar is het niet zo gemakkelijk om te onderhandelen. Soit, ’t zal mij een zorg zijn, ik ga onmiddellijk akkoord met de prijs. Ik heb enkel 10.000 KW en de jongen wil mij met veel “please madammen” nog 5 extra bananen aansmeren. Niet overdrijven hé, ik rits mijn 10000 KW weer uit zijn handen en geef hem zijn fruit terug. Dan is de deal onmiddellijk rond en vindt hij plots wisselgeld in zijn zakken.

Even voor Kafue zien we weer de jongens met vissen zwaaien onder elke boom langs de weg die schaduw geeft. Tilapia is enkel hier “levende vers” te koop en Lucy wil die graag morgen klaarmaken. In Chongwé kan je deze vis niet kopen en in Lusaka is hij veel te duur. De eerste vis-zwaaiende jongen heeft geluk : we stoppen. Oeie, Ignace en ik zullen het hier toch nog zitten hebben. Diarree gegarandeerd : vis kopen langs de weg, waar ze al een hele voormiddag mee staan zwaaien hebben ; en nog 400 km voor we thuis zijn… en zonder frigo…. ? Als ik uit de auto stap, zie ik dat ze meer dan één vis te koop hebben en dat de ander vis in een grauwe plastiekzak in een isimobak bewaard wordt. IJs… in de middle of nowhere want we zagen toch al enkele honderden km geen bewoonde wereld – hoe doen ze dat ? Op die vraag komt het antwoord dat enkelen van hen ’s morgens vroeg naar Kafue trekken om ijs te halen terwijl de anderen vissen. We kopen 10 grote vissen en krijgen ze mee in een ooit witte plasiekzak samen met enkele blokken ijs. De zak verdwijnt in de gloedhete koffer ! ?

In Kafue bezoeken we Charity, de zus van Lucy en tevens de natuurlijke mama van Lois. Charity woont in een woonwijk en de weg ernaartoe was ooit een asfalt weg. Hier is duidelijk dat er beter geen asfalt komt als er geen geld is voor onderhoud. De weg ligt vol putten en we moeten ons er door slingeren aan een slakkentempootje.
Charity werkt als lerares en woont hier in een stenen huisje met een dak van golfplaten. Alle huisjes zijn identiek, ongeveer een 6 op 6 m groot : een livingske, een keukentje met kraantje boven een stenen pompbak en een slaapkamertje waar juist een tweepersoonsbed in past. Alleen de kant van de deur staat die niet tegen de muur. De huizen staan op elkaar gepakt en zijn heel donker binnen. Er hangt een “peerke” boven de salontafel of wat daar moet voor doorgaan. De tuinen gaan in elkaar over. Het is het schrijnendste wat we te zien krijgen in Zambia : het opeengepakt wonen…
In de tuin van Charity en haar naaste buren is een repetitie aan de gang voor een naderend huwelijk. (jammer genoeg durf ik geen foto’s nemen, het komt mij vernederend over). Een gezette zwarte zit op de grond met een plastieken, gele bidon tussen haar benen. Zij geeft het ritme aan, de andere doet de huwelijksdans. Op het gerucht dat er mzungu’s op bezoek zijn, worden ze erg uitgelaten en bejubelen ze de bruid. Dit te mogen meemaken voor je huwelijk is een grote zegen. Mzungu’s , en dan nog wel 3 in één keer ! Ignace en Bernard worden verleid met het niet om aan te ziene achterwerk van de danseres. Ik krijg een lendendoek om de heupen en de niet mis te verstaane vraag, eis om mee te dansen. Tonggeklap (letterlijk : dit gebruik is hetzelfde als applaus van ons , een waardering voor wat je doet dus) en omhelzingen volgen. Hun geluk kan niet op maar Ignace en ik voelen ons niet echt op ons gemak. We worden hier echt geconfronteerd met leven in armoede en zijn onwennig, weten niet goed hoe ons te gedragen om deze mensen niet te kwetsen. Dat ze ons op een standbeeld plaatsen maakt ons klein ; is dit wat kolonisatie meebracht ? Dat ze ons beter vinden dan henzelf ?... in plaats van afgunst op ons blank zijn worden we hier vereerd als halve goden… ongemakkelijk worden we ervan…
Honderden kinderen komen kijken naar dit groot geweld en gejoel in het kleine achtertuintje. De kleinsten steken zich veilig weg achter de groten en alle blikken kijken ons vol ongeloof en met groot respect aan …
Als we weggaan kan er bij sommigen een aarzelend zwaaiend handje vanaf , de anderen volgen ons met peilende blikken en argwanende nieuwsgierigheid.
Het begint al donker te worden als we terug weggaan en eenmaal op de grote weg naar Lusaka is de nacht gevallen.
De tegenliggende auto’s rijden veelal met of geen lichten, of standlichten of met grote lichten aan. Er zijn er hier zelden die in orde zijn qua verlichting op hun wagen. Voor Bernard is dit heel vermoeiend na deze toch al lange rit en nu en dan klinkt er een duidelijke vloek met nog een aantal scheldwoorden achteraan.
Overal zien we mensen te voet langs de weg die volgeladen te voet huiswaarts gaan, ze zijn al juist voor je auto als je ze pas opmerkt. Geiten lopen er ook kriskras tussen. ‘ t Vraagt heel wat van de concentratie van onze vermoeide chauffeur. Ik heb dan ook geen enkele moeite met de scheldtirades , ’t is hem van harte gegund – hij brengt ons veilig thuis !
Eenmaal thuis verdwijnt de vis in de ijskast, maar er is wel geen elektriciteit ! ?